Psychosomatiek: Van multidisciplinaire illusie naar transdisciplinaire mogelijkheden – 4 Seminars

Seminar 1: Een geïntegreerde kijk op psychosomatiek: Van multidisciplinaire illusie naar transdisciplinaire mogelijkheden!

In dit eerste, inleidende seminar gaan we van start met het psychosomatische domein binnen de huidige hulpverlening. Het besef dat deze term enigszins problematisch is, brengt ons bij het actuele biopsychosociale model als alternatief. Echter wijst deze kritische blik ook op valkuilen voor een optimale toepassing in de praktijk. Vanuit de wetenschappelijke en klinische hoek wordt er de laatste jaren dan ook veel meer ingezet op een transdisciplinaire benadering van de psychosomatische patiënt. In zo een transdisciplinaire benadering worden diverse, uiteenlopende kennisgebieden én de ervaringswereld van patiënt samengebracht om vervolgens vanuit een nieuw kader aan de slag te gaan. Het lichaam neemt hierbij een bijzondere plek in en vraagt per definitie een benadering vanuit meerdere invalshoeken. Een van de redenen hiervoor is dat het lichaam zich intrinsiek niet enkel in een grensgebied bevindt, maar tegelijkertijd ook een grensgebied is. Het lichaam is – net zoals de geest trouwens – steeds psychosomatisch, dat wil zeggen: én soma, én psyche. Dit biedt opnieuw interessante mogelijkheden voor de behandeling en voor de behandelaar, maar ook uitdagingen.
Vragen die we ons uiteindelijk kunnen stellen betreffen: Wat betekent dit concreet voor de praktijk? En waarin verschilt een meer geïntegreerde benadering dan juist? En wat verschilt er in de ervaringswereld van de patiënt? Wellicht moet er ook ruimte gemaakt worden voor elementen zoals verhaal, lichaamsbeleving en zingeving. Deze en andere vragen komen in dit eerste seminar uitgebreid aan bod en vormen tegelijkertijd een opstapje naar de andere seminars waarin we het psychosomatische lichaam benaderen vanuit de biologische en psychologische bril. In het laatste deel vertalen we alle opgedane inzichten naar de praktijk.

Seminar 2: Het psychosomatische lichaam en trauma: Een neurobiologische kijk

“Trauma memory is as much in the sensory receptors, in the skin and in the muscles as it is in the brain.” (Fogel, 2009, p. 259). “Being able to perceive visceral sensations is the very foundation of emotional awareness.” (Van der Kolk, 2014, p. 238). Met deze citaten van gerenommeerde trauma-deskundigen wordt de toon voor het tweede seminar meteen gezet. Wanneer we het willen hebben over de impact van trauma en stress kunnen we niet om het lichaam heen. Niet enkel als klankbord van symptomen maar met name het lichaam als fundament van wat trauma is en doet met ons. Vanuit een neurobiologische bril leren we trauma allereerst beter kennen als concept. Vervolgens staan we stil bij diverse breinnetwerken die te maken hebben met trauma en de wijze waarop deze ons hele lichaam beïnvloeden zoals zowel onze spijsvertering als onze spierspanning en slaapkwaliteit. Het belang om het lichaam van binnenuit te kunnen doorvoelen –kortweg interoceptie genoemd– biedt ons tot slot een waardevolle brug naar de concrete praktijk van het werken met trauma. Ook hier focussen we op de rol van het lichaam als een toegangspoort in therapie en de meerwaarde van een transdisciplinaire, geïntegreerde benadering via lichaamswerk én psychotherapie.

Seminar 3: Het psychosomatische lichaam en trauma: Een ontwikkelingspsychologische kijk

Wanneer we in het vorige seminar nog leerden hoe spanningen, stress en trauma samenhangen met diepe breinnetwerken rond lichaam, emotie en niet-talige geheugenopslag, is de vraag naar een ontwikkelingspsychologische verheldering hiermee gelanceerd. De laatste decennia heeft wetenschappelijk onderzoek rondom stress, emotieregulatie en veerkracht met nadruk gewezen op de grote invloed van bijvoorbeeld negatieve levensgebeurtenissen zoals verlies van een dierbare, angst, en gevolgen van onveilige hechting. In dit seminar gaan we dan ook dieper in op deze thema’s en koppelen hierbij steeds terug naar het psychosomatische lichaam als blauwdruk hiervan. Aan de hand van beeldmateriaal leren we onder andere hoe kinderen bewust én onbewust proberen om te gaan met spanningen en de wijze waarop het lichaam hierbij centraal staat. Tot slot kijken we naar de manier waarop het lichaam van onze patiënt spreekt en hoe we dit ontwikkelingspsychologisch kunnen begrijpen.

Seminar 4: Klaar voor de praktijk? Een aanzet tot geïntegreerd behandelen

In dit laatste seminar vertalen we alle opgedane kennis naar de concrete praktijk. Van anamnese en diagnostiek tot behandeling proberen we de inzichten te vertalen en enkele concrete handvaten mee naar huis te nemen. Een transdisciplinaire ‘dubbele’ bril verruimt alvast onze blik op de psychosomatische hulpvraag en biedt mogelijkerwijs ook een ruimere kapstok om materiaal aan op te hangen, waar we voorheen misschien niet makkelijk mee weg kwamen. Hiervoor keren we terug naar waar we begonnen zijn, namelijk de vertellende patiënt. Want wat jouw professionele achtergrond ook is, dit is wat jouw patiënt in eerste instantie komt doen…vertellen dat er iets niet (meer) in orde is, dat hij/zij ergens meezit of tegen aanloopt. Net daarom is het belangrijk om allereerst te kunnen en durven luisteren naar het verhaal van de patiënt, los van alle protocollen en beslisbomen. Ondanks tijdsdruk en doof voor de kritische visie op effectiviteit, gaat het lichaam rustig door en zal daar niet enkel de patiënt aan moeten wennen…
Een realiteit die we misschien herkennen?

Programma

De uren indeling voor de seminars luidt:

• 18.00u: Ontvangst met maaltijd
• 18.30u: Start seminar
• 19.45u: Pauze
• 20.00u: Hervatting Seminar
• 21.30u: Afsluiting met discussie

Didactische werkwijze

Binnen de seminarreeks zal kennisoverdracht geschiedden middels lezingen, korte demonstraties, en discussies waarbij de nadruk ligt op een goede interactie met de deelnemers.

Aantal contacturen

Het totaal aantal contacturen per seminar bedraagt drie uur. Voor de totale seminarreeks betreft dit dus 12 uur in totaal.

Toetsing

Na afloop van de seminarreeks zal er geen toetsing van de opgedane kennis plaatsvinden. Aanwezigheid bij alle vier de seminars is afdoende om de reeks af te ronden.

Doelgroep en/of ingangsniveau

De seminarreeks heeft de volgende beroepsgroepen als doelgroepen:

• Fysiotherapeuten
• Psychologen
• Huisartsen en andere artsen
• POH-GGZ

Accreditatie

Deze cursus is geaccrediteerd bij:

• LV POH-GGZ: geaccrediteerd met 12 punten
• NIP: geaccrediteerd met 12 punten
• KNGF: geaccrediteerd met 12 punten, voor register algemeen fysiotherapeut

Doelen

De doelen voor de seminarreeks luiden:

• Deelnemers kennis laten maken met een geïntegreerde, discipline overschrijdende, kijk op psychosomatische klachten
• Deelnemers kritisch laten nadenken over hoe men een geïntegreerde kijk op psychosomatische klachten kan toepassen in de praktijk
• Inzicht creëren bij deelnemers in hoeverre een geïntegreerde kijk afwijkt van een visie op klachten vanuit een discipline
• Kennis op doen rondom welke elementen binnen de behandeling nodig zijn om een geïntegreerde kijk toe te passen in de praktijk
• Inzicht creëren in welke neurobiologische concepten een rol spelen bij psychologisch problematieken en welke effecten dit heeft
• Kennis op doen rondom de term ‘interoceptie’ en het belang hiervan in de praktijk
• Kennis nemen van de rol van het lichaam als toegangspoort in therapie en het belang van een discipline overschrijdende benadering
• Inzicht creëren in ontwikkelingspsychologische concepten welke een rol spelen bij psychosomatische klachten.
• Kennis nemen van welke rol het lichaam bewust en onbewust speelt al vanaf onze vroege jeugd bij het hanteren van spanning
• Leren begrijpen van de manier waarop het lichaam van patiënten/cliënten spreekt en hoe we dit ontwikkelingspsychologisch kunnen begrijpen
• Inzichten verkrijgen in enkele concrete handvaten van de opgedane kennis voor in de praktijk en deze kunnen toepassen in de praktijk

Kosten

De kosten voor de seminarreeks bedragen €250,- (geen BTW verschuldigd). In deze prijs zitten de volgende zaken in begrepen:

• Vier seminars met een duur van drie uur
• Maaltijd voorafgaand aan het seminar
• Onbeperkt water, thee en koffie
• Het boek “Werken met een lichaam dat moeilijk doet” door Dr. Joeri Calsius

Een seminar is los te volgen voor  €75,- per seminar uit de reeks (geen BTW verschuldigd).

Regeling voor aanmelding

Aanmelden voor de seminarreeks zal geschieden via de website van Yunify Academy.

Locatie

Deze seminarreeks wordt gegeven bij Yunify Academy, gehuisvest in ‘The Cubic’, Mijnweg 3, 6167 AC Geleen

Reacties van voorgaande deelnemers

"Zeer interessante verdieping van de psychosomatiek" 
"Docent hield de groep actief betrokken"
"Inhoud en deskundigheid van docent" 
"Vernieuwende inzichten" 
"Lekker eten" 
"Goed georganiseerd"