Waarom is een goede ademhaling zo belangrijk bij stress?

Veel in ons lichaam gebeurt onbewust, zoals het kloppen van ons hart of de werking van onze spijsvertering. Deze onbewuste lichaamsprocessen staan onder invloed van ons autonome zenuwstelsel, welke de balans tussen actiestand (gaspedaal) en ruststand (rempedaal) reguleert. Dit autonome zenuwstelsel kan ook een belangrijke rol spelen bij stress. In geval van langdurige stress kan ons autonoom zenuwstelsel zogenaamd niet meer op de ‘rem’ trappen. Het blijft dan voornamelijk op het ‘gaspedaal’ staan, oftewel in de actiestand. In zo’n geval is het autonome zenuwstelsel uit balans.

Onze ademhaling geeft belangrijke informatie over een eventuele disbalans van het autonome zenuwstelsel. Onze ademhaling wordt het grootste deel van de dag beïnvloed door het autonome zenuwstelsel, maar kan óók bewust beïnvloed worden door ons willekeurige zenuwstelsel. Dit maakt dat ademhaling de enige beïnvloedbare fysiologische stress parameter is. Door te focussen op ademfrequentie en adempatroon kunnen we het autonome zenuwstelsel beïnvloeden en reguleren.

Bij een volwassen persoon ligt de ademfrequentie in rust rond de 12 teugen per minuut. Wanneer deze boven de 12 teugen per minuut ligt, kan dit betekenen dat ons lichaam het ‘gaspedaal’ in blijft drukken, ofwel zich in een stresstoestand bevindt. Onderzoek toont aan dat personen met een burn-out een ademfrequentie hebben van rond de 22 teugen per minuut in rusttoestand. Daartegenover staat een gezond persoon met dezelfde ademfrequentie wanneer hij of zij zich inspant op de fiets

Naast een veranderde ademfrequentie, verandert ook het ademhalingspatroon bij stress. Zo wordt dit ‘hoger’ maar ook meer ‘oppervlakkig’. Dit komt omdat er niet meer via de buik wordt geademd maar via de borst. Dit geeft een benauwend en gehaast gevoel, en spieren zijn vaak gespannen. Hierdoor zijn verandering in ademhalingspatroon makkelijker te herkennen dan de verhoogde ademfrequentie.

Eenvoudige ademhalingsoefeningen, gericht op het verlagen van de frequentie of het veranderen van het patroon, kunnen al van grote invloed zijn op iemands stress gerelateerde klachten. Het langer uitademen draagt bij aan het activeren van ons ‘rempedaal’, wat bij kan dragen aan het hervinden van de balans van ons autonome zenuwstelsel. Echter voorkomt het de stress niet.